ماه اکتبر فرارسید و بالاخره با سخنرانی 18 دقیقه‌ای ترامپ مشخص شد که آمریکا چه خوابی برای برجام دیده است.

 

ترامپ  ابتدا اعلام کرد که ایران به دلایلی چون بالا رفتن ذخایر آب سنگین، عدم اجازه به بازرسان برای نظارت از سایت‌های خود و ارتباط با کره شمالی توافق هسته‌ای را نقض کرده است. رئیس جمهور آمریکا 4 استراتژی جدید خود برای مقابله با ایران را اعلام کرد که شامل موارد زیر بود:

 

1-همکاری با متحدان برای مقابله با اقدامات ثبات‌زدای ایران در منطقه

2- اعلام تحریم‌های جدید علیه ایران برای توقف حمایت از تروریسم

3-مقابله با گسترش موشک‌ها و تسلیحات ایرانی که تهدیدی برای همسایگان ایران

4-مسدود کردن همه مسیرهای ایران به سمت سلاح هسته‌ای 

 

پس از اعلام این استراتژی ترامپ گفت که پایبندی ایران به برجام را تائید نمی‌کند. اما اعلام پایبندی به چه معنا است و در آینده شاهد چه چیزی خواهیم بود؟

 

مطابق با قانون داخلی آمریکا - Iran Nuclear Agreement Review Act of 2015- رئیس جمهور این کشور باید هر 90 روز اعلام کند که ایران به برجام پایبند بوده و یا خیر. آخرین بار ترامپ در ماه جولای اعلام کرد که ایران به برجام پایبند بود و متناسب با همان در سپتامبر توقف موقت تحریم‌های ایران 120 روز دیگر تمدید شد. لذا تقریباً تا اواسط دی ماه امسال توقف موقت تحریم‌های ایران ادامه دارد. اما روز گذشته ترامپ اعلام کرد که ایران به توافق هسته‌ای پایبند نبوده است. مطابق با قانون داخلی اعلام این بیان به معنی این خواهد بود که کنگره آمریکا 60 روز فرصت خواهد داشت تا درباره بازگرداندن مجدد تحریم‌ها تصمیم‌گیری کند. لذا تداوم توقف موقت تحریم‌های آمریکا برای یک دوره 120 روزه دیگر بستگی به اعلام نظر کنگره آمریکا دارد.

 

 

دو راهی تحریم، مذاکره مجدد

 

اما به غیر از اعلام عدم پایبندی سخنرانی دیشب ترامپ یک بعد مهم دیگری هم داشت و آن هم رفع نقایص برجام از طریق اصلاح قانون داخلی Iran Nuclear Agreement Review Act of 2015 بود. روشن‌تر آن‌که ترامپ گفت با همکاری رهبران اصلی مجلس نمایندگان و سنا قانونی طراحی قانونی را آغاز کردند که با اصلاح قانون پیشین نقایص توافق هسته‌ای را از بین ببرد. این موارد عبارتند از:  دائمی کردن محدودیت‌های موجود در برجام و اجرای سخت‌گیرانه‌تر آن برای محدودیت‌ هر چه بیشتر بر روی برنامه موشک‌های بالستیک ایران

 

ترامپ با تکرار مجدد صحبت‌های تیلرسون گفت در صورتی که نتوانیم با متحدانمان و کنگره به راه حل برسیم، برجام لغو خواهد شد.». 

 

این قسمت از صحبت‌های ترامپ در واقع تلاش برای قراردادن ایران در یک دو راهی است آن‌هم این‌که یا ایران باید مذاکره مجدد برای دائمی شدن محدودیت‌های برجام و عقب‌نشینی‌های موشکی را بپذیرد و در صورت نپذیرفتن آن، کنگره تحریم‌های آمریکا شامل 4 و نیم دستور اجرایی waive شده را مجدداً اعمال خواهد کرد. رکس تیلرسون نیز در دیدار خود با رسانه‌ها به این مسئله اشاره کرده و گفته بود که این خط قرمزها که به عنوان «آستانه‌های ماشه» موسوم شده‌اند در صورتی که به تصویب کنگره آمریکا برسند، می‌توانند به صورت یکجانبه تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را در صورت ادامه فعالیت‌های موشکی تهران بازگردانند.